Gạo nếp - tinh hoa của đất - giao tình với nước, lửa và những ống nứa non tạo nên một món ăn giản đơn, khiêm tốn nhưng chứa trong đó biết bao nghệ thuật: cơm lam của người dân tộc Mường ở Hòa Bình.
 Cơm lam Hòa Bình

 

Không ai biết cái tên cơm lam có từ bao giờ, chỉ được nghe các già làng kể lại rằng: xa xưa trong những lần đi nương rẫy, dân trong bản thường không mang theo nồi, chảo, không cơm nắm phiền toái mà chỉ mang theo mình ít gạo nếp, một con dao, một hòn đá và ít bùi nhùi đánh lửa.

Đói lúc nào dừng lại ở đó, sẵn có dao chặt lấy vài ống nứa, sẵn gạo mang theo, sẵn nước suối và lửa trong tay thế là có thể có cơm để ăn.
  alt  
Nhưng muốn làm được món cơm lam ngon không giản đơn. Bắt đầu từ khâu chọn tre làm ống, ống tre được dùng đựng cơm phải là ống tre cái, có gióng dài, còn tươi phần ngoài, không mỏng cũng không dày quá. Chặt lấy một gióng ở lưng chừng giữa, thường thì bao giờ cũng có sẵn thứ nước tinh khiết còn đọng lại trong đó. Người Mường cho rằng đó là thứ tinh hoa của trời còn vương lại.

Điều đặc biệt làm món cơm lam Hòa Bình khác với các vùng khác là thứ gạo nếp ngon nổi tiếng được trồng trên nương, thu hoạch vào khoảng tháng 8, tháng 9 mà người Mường gọi là nếp nương.

Gạo nếp sau khi vo sạch, ngâm nước khoảng 2 tiếng, vớt ra cho ít muối, đổ thêm ít nước được lấy từ suối và nút lại bằng lá chuối. Các ống cơm được dựng xung quanh đống lửa. Để cơm được chín đều thì tay người làm phải khéo léo xoay và trở ống lam. Dùng ngón tay nhấn, thấy cơm mềm là chín. Dằn mạnh ống lam xuống đất để cơm dồn hết xuống phần dưới, dùng dao róc phần vỏ cháy bên ngoài.
   Cơm lam Hòa Bình - 1
Đợi cho nguội hẳn bóc lớp vỏ còn lại sẽ để lộ ra lớp cơm vẫn được bao bọc bởi phần vỏ lụa trắng ngà của ruột tre, nứa khiến cơm lam có một màu sắc thuần hậu và ta muốn nâng niu mãi.
  Người Mường thường có câu “ăn cơm lam, ở nhà sàn”. Cái ngon của cơm lam phải chăng do giữ được trọn vẹn hương vị của tự nhiên, kết hợp được những tinh túy của cả đất và trời? Phải chăng cái nếp ăn, nếp ở ấy cho đến nay vẫn còn níu chân những người con ở bản phải xa quê đi tha hương những nơi khác?    Cơm lam Hòa Bình - 2

Ngày nay, cơm lam cũng đã xuất hiện trong các nhà hàng lớn, nhưng chỉ có cơm lam được làm nên từ những tinh hoa của núi rừng, từ bàn tay và tâm hồn của những con người quanh năm gắn bó với nương rẫy mới là thứ cơm lam ngon và đáng quý. 

Phải chăng từng ống cơm lam đã lắng trong đó cả đất và hồn Tây Bắc như một nét văn hóa ẩm thực không thể bỏ qua?

Tổng hợp & BT:

Về Menu

Ẩm thực miền Bắc

muối kim chi dưa leo mon ga ham ngai cuu chuối lùn hầm xương các món đá bào trên thế giới muc rim mat ong chanh gung lam churros ngon Chocolate bánh hương quất Bánh mì món ngon ngày lạnh canh ga ran ngon đá bào trà trái đào tươi chả tôm viên rán sốt me chua ngọt Bánh crepe cơm bento doraemon che bien suon non chè khoai nước cốt dừa banh gai hai duong tu lam vang sua chuoi Thuá Ÿ xanh Cà rốt 2 Đầu xuân đi ăn ngon trên đất Sài Gòn Cách xử lý quả bí ngô dễ dàng Phong thủy nhà bếp Nên và không nên cach trong rau mam giấy trắng Vịt kho gừng mon ga nuong sot cam ngon thời thơ ấu xay sinh tố chuối kiwi mẹo trong nhà bếp với giấm đậu hũ non chiên cốm 4 món hoa quả dầm chống ngấy ngày Tết há cảo hàn quốc bánh phô mai nhân kem lòng đỏ sườn chiên sả ớt đậu đũa trộn rau nau dau thai lam banh khuc bach hoa chuối kem ngon món ăn bổ dưỡng dền ốc nhồi thịt hấp gừng Nuoc cham ga luoc mien cua tron gà sốt chưa cay cach nau che bap khoai lang sẠn miến xào tôm làm chả mực banh cu cai hap ép cà chua kho tàu chè đỗ xanh yakisoba mẹo văt dầu dừa rượu rum mì trứng vịt tiềm Cá Kho ngon mon an Han Quoc giặt Món chính miến dong xào N瓢峄沶g tom chay xao rau cu uống nước người dân tự làm bánh đậu đỏ ba rọi kho đậu hũ cách làm bánh trôi là nh Bánh chưng rán giòn bi goi nhoi oc heo bánh cốm banh cuon thanh tri bánh quy đậu nành mon ngon tu oc heo trứng muối nhồi rau củ cách nau che me đen thit nguoi chip cach lam keo socola kem trà salad dua chuot gà chiên sốt chanh che nep nuoc cot dua bun cha ha noi ngon Thit bo kho cu cai dau hu xao tu xuyen trộn dầu giấm Cách chọn giò lụa ngon cho ngày Tết trứng nướng rau củ cua xào miến canh suon bung moc dung hai san cháo trứng bắp rang Xoi vo Ca ro kho to khoai tây lắc thÃi tempura rau củ bánh muffin cà rốt spaghetti thịt viên cach nau che cu sen mon sinh to du du cach nấu bun rieu súp gà thập cẩm Súp gà thập cẩm Am thuc học vẽ mì ý hình bánh pie Món Tết ngon với bí quyết của chuyên Banh crepe